Coğrafi İsim
Parmakkaya
Rota Uzunluğu
125 m.
Rota İp Boyu
3
Tırmanış Alanında hangi tırmanış sektöründe?
Aladağlar, Emli vadisi,
Zorluk derecesi (kaya) UIAA
VI+
İlk Tırmanan Kişi
John Waterman - Dennis Mehmet
İlk Tırmanış Tarihi
21/06/1971
Aladağlar'ın iğnesi: Parmakkaya , Bir hayalin tırmanışı!
Parmakkaya ,Aladağlar'ın ilginç jeolojik yapılarındandır. Güney Aladağlar'da Emli vadisinden Akşampınarı vadisine yöneldiğinizde sağ tarafta görünce hayretler içinde bırakan bir jeolojik oluşumdur. Ana kütleden ayrılmış, kısa kenarı 125 metre uzun kenarı yaklaşık 250 metrelik bu füze benzeri kaya tüm tırmanıcıların dikkatini çeker.
Tarihçe:
İlk tırmanış 1971 yılı yazında Amerikalı John Waterman ve dedesinin de bir Türk olduğu söylenen Denis Mehmet tarafından Güney (klasik ) rotası üzerinden yapılmıştır.
Ağustos 1986 da Martin Krawielicki (Almanya) - Sezer Domaç (İDADİK İzmir Dağcılık ve Doğa Sporları İhtisas kulübü) ) rotanın tekrarını yaptılar. O yıllarda yapılan bu tırmanışlarla Aladağlar'daki yüksek zorluktaki teknik rotalara karşı psikolojik duvarda kalkmıştı. Aslında az sayıda alpinist özellikle Aladağlar'da bazı duvarlarda tırmanışlar yapıyor ve o zamanki malzemelerle tırmanış tecrübelerini arttırmaya çalışıyorlardı. 1980 li yıllar Türk Dağcılığının parlayan yıllarıydı denebilir.
Yaklaşım:
Emli vadisinde orman bitimi sonrası Akşam pınarı mevkiinde kamp kurulabilir. Buradan Parmakkaya' ya ulaşmak çok yakın ve rahat sadece su kaynağı sorunu var.
Biz bu tırmanışta Sarı Memedin yurdundan hareketle Martin (Krawielicki) ,Sezer (Domaç),Tekin (Küçüknalbant), Celalettin (Karacan) ve ben (Arif Demir) ilk rotamız olan Güzeller zirveye hareket ettik. Akşampinarı vadi girişinde (Koca Dölek mevkii) kamp yüklerini bırakarak ,tırmanış malzemeleri ile Güzeller zirvesini klasik güney-batı rotasından yaptık ve akşam üstü kamp yerine döndük. Sarı Memedin Yurdundan Güzeller zirve bizi biraz yordu tabii. Martin hiç beklemeden kamp yerinden Parmakkaya'ya kadar gidip rotaya baktı ve döndüğünde güney yüzündeki rota hattını deneyelim dedi. Hepimiz heyecanlandık.
Ertesi gün Parmakkaya için erkenden yükleri paylaştık Sezer ile ben çantaları sırtladık Tekin ve Martin ilk ekip olarak rotaya gireceklerdi. Fırsat olur zirve yapılırsa ertesi gün belki biz Sezer'le deneyecektik. Daha önceki çıkışı efsane olarak anlatılan ve muhteşem görünümü ile Parmakkaya' ya yükselmeye başladık. Vadiden yükselerek Parmakkaya'nın kuzeyinden setli yapılardan yaklaşıldı. Daha sonraki yıllarda güneyinden daha kolay olan taraftan rota başlangıcına yaklaşmanın rahatlığını farkettik.
Ben tırmanışı iyi fotoğraflamak için sağa yukarıya doğru yükseldim ve kendime uygun bir sette yerleştim. Martin ve Tekin tırmanış ekibi oluşturarak rotaya girdiler Martin ilk ip boyunu kovuğa gelince bitirdi emniyeti alıp Tekin'in gelmesini bekledi ancak Tekin Küçüknalbant B. Demirkazık Kuzey duvarında İtalyanlarla yeni bir rotaya girmişti ve bu tırmanışta tüm parmaklarında ciddi yaralanmalar olması nedeniyle ilk ip boyunda Martin' e devam edemeyeceğini söyleyince kader ağlarını Sezer için ördü. Sezer rotaya girecekti ancak tırmanış ayakkabısı Celo'dan aldığımız 2 numara küçük ayakkabı vardı. Onları giyip rotaya girdi. (Yukarıdaki fotograflarda görünen ilk ip boyunda 2. tırmanıcı mavi üst olan Tekin Küçüknalbant' tır. ) Ben heyecanla olduğum yerden daha da yükselerek rotayı tam karşıma alarak onları yukardan görmeye başlamıştım. (Practica Nova1B SLR makinem o yıllar için süperdi. 100 mm ve 200 mm teleobj. lerim ile hazırdım.)
İlk ip boyu kovuktan sonra sağa yukarı doğru ilerlemeye devam eden Martin ,sete çıkan çatlağın altında bir istasyon daha kurdu. Kısa bir hat oluşmuştu ancak sete kadar doğrudan gidilecek bir rotada düşme sırasında pandül yeme riskinin yüksek olacağını düşünerek ayrı bir istasyon kuruldu.
Sezer yanına gekdikten sonra çatlak boyunca düz bir hatta sete devam eden Martin ,burasını V,V+ olarak belirtti. Sezer takibe devam etti ve sete ulaştılar. Buradan sonra en heyecanlı bölüm başlamıştı. Martin kilit noktaya kadar geldi balkonumsu yapıyı rahat bir şekilde geçti ancak emniyet noktası olarak yerleştirebildiği bir takoz vardı sadece, o da tırmanışa devam ederken arkasından yerinden çıkmıştı. Bu ip boyu tırmanışın son kilit etabıydı ve göremediğimiz bir noktada emniyeti alarak Sezer'e seslendi . Sezer bu etabı çok iyi tırmanarak balkonu geçti ve bizde büyük bir çığlık atarak kutladık. Balkonda ve devamında teleobj. ile sürekli fotoğraf çekmeye çalışıyordum. Filim bitmeden sonuna kadar yetiştirmem lazımdı. Ve Nihayet Martin büyük bir nezaketle Sezer'in zirveye gitmesini istemiş ve Sezer Parmakkaya zirvesine ulaşan ilk tırmanıcımız oldu. Çok sevinmiştik.
İniş yapıldıktan sonra akşam kampta idik ilginç bir şekilde son derece sakin olarak (belki de yorgunluktan) yattık.
Ertesi gün Martin Kaldı ve Alaca'ya gitmek istedi. Biz çantasını sırtlandık O yalnız başına Avcı Veli geçidinden Kaldı ve Alaca zirve yaparak akşama Mangırcı 'dan inerek Sarı Memedin yurduna geldi :-) Yorulmak bilmeyen kızıl çilli Alman dostumuz gerçekten bir Alman Panzeri gibiydi.
Dağı terkettiğimizde Kayseri'ye Erciyes'e geçtik . Rahmetli Dr. Bozkurt Ergör'e uğradık ve tırmanışı anlattık çok sevindi ;hiç unutmuyorum dinlerken ki dikkatini, sanki bütün Aladağları görmek istiyor gibiydi. (Bozkurt Ergör'ün 1969 B.Demirkazık ilk kış çıkışını efsane gibi dinlerdik.)
Ekibimiz çok iyiydi, geçen yıl (1985 ağustos)K. Demirkazık Kuzeydoğu rotası ve (1985 Ağustos) B. Demirkazık Kuzey-batı (Pleunnig-Tritthart rotası) sırtını tırmanmıştık. Hodgkin-Peck Kulvarı, Doğu Çarşağı, Klasik B. Demirkazık, Güzeller, Kaldı, Lahitkaya,Alaca yapılmıştı. Parmakkaya bizim için disiplinli bir tırmanış serisinin ödülüydü.
Not: Yıllar sonra Parmakkaya'yı deneyen Orhan Özçalık ve arkadaşlarının kendi denedikleri Parmakkaya rotasını bizim ekibin tırmanması ardından , tırmanışı tekrarlamaktan vazgeçtiklerini öğrendiğimde şaşırmış ve üzülmüştüm. (Onların hikayesini http://tirmanis.org/kalem de okuyabilirsiniz. Nane ile başlayan Parmakkaya hikayesi.))
Parmakkaya 'ya tekrar tırmanışımız 1996 ağustosunda kısmet oldu.Ekip: (Muammer Yalçın,Tolga Güneş,Arif Demir) Yer ekibi: Gökhan Elmaslı-Ercüment Eş)
Sarı Memedin yurdunda kamp; Parmakkaya'ya buradan yaklaştık ,tırmandık ve döndük ve çok yorulduk.
1996 da 2 . ip boyunu sete kadar tek seferde geçtik.(ara istasyon kurmadan)
Tırmanış:
Toplam 3 ip boyu mesafe ancak bu 1986 tırmanışında 4 istasyon kuruldu.
1. ip boyu IV+,V (kovuğa kadar) 40 m.
2. ip boyu ( sağa doğru yükselerek çatlağa kadar) V , 25 m.
3. ip boyu V+ sete kadar 20 m.
(1996 da 2. ve 3. ip boylarını birleştirdik. Sete kadar tek iple geçildi.)
4. ip boyu VI+ (kilit nokta) 50 m. Buradan yürüyerek zirve.
İniş zirveden itibaren 3 ip boyu şeklinde klasik rota başlangıç noktasına yapılmaktadır.
Martin tüm ip boylarını lider olarak tırmandı. Sezer' de 2. adam olarak hiç ipe oturmadan ve düşmeden çok iyi bir performans ile kilit etab dahil geçerek Martin i takip etti. Zirveye giden son metreleri ise Sezer 'e bırakması muhteşem bir jestti.
Toplam 7 saatlik bir iniş dahil tırmanışla Aladağlar 'da bir rüya bizim için gerçekleşmişti. 1980 ler ve 90 lar İzmir dağcılığının altın yılları olarak yerini alıyordu. 1990 larda İzmir'den 5 ekip Parmakkaya 'yı tırmandı .
Parmakkaya tırmanış rotaları:
Parmakkaya üzerinde güneydeki klasik rota ( 125 m. lik, VI+) dışında kuzey yüzünde Fransız rotası da (7 haziran 1994 Denis Condeavux- Pascal Duverney ,VIII ) boltlu alpin spor rota olarak mevcuttur.Bu rotanın Zorbey Aktuyun ve Erkin Çakmak ,2010 yılı çıkışını Tırmanıs.org tan okuyabilirsiniz. Parmakkaya kuzeydoğu Goldfinger rotası
